اساساً برنامه ماه مبارک رمضان برنامه انسان سازی است که انسانهای معیوب در این ماه خود را تبدیل به انسان های سالم، و انسان های سالم خود را تبدیل به انسان های کامل کنند. برنامه ماه مبارک رمضان برنامه تزکیه نفس است، برنامه اصلاح معایب و رفع نواقص است، برنامه تسلط عقل و ایمان و اراده بر شهوات نفسانی است، برنامه دعاست، برنامه پرستش حق است، برنامه پرواز به سوی خداست، برنامه ترقی دادن روح است، برنامه رقاء دادن روح است. اگر بنا باشد که ماه مبارک بیاید و انسان سی روز گرسنگی و تشنگی و بی‏خوابی بکشد و مثلًا شبها تا دیر وقت بیدار باشد و به این مجلس و آن مجلس برود، و بعد هم عید فطر بیاید و با روز آخر شعبان یک ذره هم فرق نکرده باشد، چنین روزه‏ای برای انسان اثر ندارد.

اسلام که نمی‏خواهد مردم بی‏جهت دهانشان را ببندند، بلکه با روزه گرفتن قرار است که انسانها اصلاح شوند. چرا در روایات ما آمده است که بسیاری از روزه داران هستند که حظ و بهره آنها از روزه جز گرسنگی چیزی نیست؟ بستن دهان از غذای حلال برای این است که انسان در آن سی روز تمرین کند که زبان خود را از گفتار حرام ببندد، غیبت نکند، دروغ نگوید، فحش ندهد. این از همان امور معنوی و باطنی و ملکوتی است: زنی آمد خدمت پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله در حالی که روزه داشت. رسول اکرم شیر یا چیز دیگری به او تعارف کرد و فرمود: بگیر و بخور. گفت: یا رسول اللَّه! روزه دارم. فرمود: نه، روزه نداری؛ بگیر و بخور. گفت: نه یا رسول اللَّه! روزه دارم. باز رسول اکرم اصرار کرد که بخور. گفت: نه، روزه دارم، واقعاً روزه دارم (چون به حساب خودش واقعاً روزه داشت، ولی روزه ظاهری مثل روزه‏های ما). فرمود: تو چگونه روزه داری، حال آنکه گوشت برادر- یا خواهر- مؤمنت را یک ساعت پیش خوردی (غیبت کردی)؟ می‏خواهی ‏الآن به خودت ارائه دهم که تو گوشت خورده‏ای؟ قی کن! یک دفعه قی کرد و لخته‏های گوشت از دهانش بیرون آمد. انسان روزه بگیرد و غیبت کند، یعنی دهان جسم خودش را از غذای حلال ببندد و دهان روح خود را برای غذای حرام باز کند. چرا به ما گفته‏اند یک دروغ که انسان بگوید تعفّنی از دهان او بلند می‏شود که تا هفت آسمان [1]، فرشتگان را متأذّی می‏کند؟ آن وقت می‏گویند چرا انسان وقتی در جهنم است، این قدر جهنم عفونت دارد؟! عفونت جهنم همین عفونتهایی است که ما خودمان در دنیا ایجاد کرده‏ایم، همین دروغهایی است که خودمان می‏گوییم. دشنام دادن و همْز و لمْز کردن هم همین‏ طور است. تهمت زدن سرور همه اینهاست، چون تهمت زدن هم [رذیلت‏] دروغ گفتن را دارد و هم [رذیلت‏] غیبت کردن را. چون آدمی که غیبت می‏کند، راست می‏گوید و بد گویی می‏کند و آدمی که دروغ می‏گوید، دروغ می‏گوید ولی بد گویی کسی را نمی‏کند، یک دروغی می‏بافد و می‏گوید. اما آدمی که تهمت می‏زند، در آنِ واحد، هم دروغ می‏گوید و هم غیبت می‏کند؛ یعنی دو گناه کبیره را با یکدیگر انجام می‏دهد. [آیا صحیح است‏] یک ماه رمضان بر ما بگذرد که در آن ماه ما یک سلسله تهمتها به یکدیگر بسته باشیم؟ ماه رمضان برای این است که مسلمین، بیشتر اجتماع کنند، عبادتهای اجتماعی انجام دهند و در مساجد جمع شوند، نه اینکه ماه رمضان وسیله تفرقه قرار گیرد.

منبع:

انجمن سایت شهید مطهری

[1]- مجموعه ‏آثار استاد شهید مطهری، ج‏23، ص: 109