اگر بخواهیم نگاه دیگری به اشیاء کنیم، این جور است که عالم یک واحدتجزیه ناپذیر است. تمام عالم هستی یک واحد تجزیه ناپذیر است. معنی «واحد تجزیه ناپذیر» این است که اگر باشد، همه باید باشد، و اگر نباشد، هیچ نباید باشد.

باز به تعبیر دیگر:

در فلسفه های جدید یک حرفی می زنند که این را در فلسفه ی قدیم به شکلی گفته اند و اینها به شکل دیگری، و مخصوصاً این دیالکتیسین ها روی آن خیلی تکیه

مجموعه آثار شهید مطهری . ج8، ص: 552

می کنند. اینها اصلی را قائل هستند به نام «اصل تأثیر متقابل در اشیاء» ، به تعبیر دیگر «اصل وابستگی اشیاء به یکدیگر» ، درمقابل «اصل گسستگی اشیاء» . ما دوگونه جهان بینی می توانیم داشته باشیم: یک جهان بینی بر اصل گسستگی است؛ یعنی من موجودی هستم برای خود، شما موجودی هستید برای خود، آن دیگری موجودی است برای خود. اگر من نبودم، نبودنم به شما ارتباطی ندارد. اگر شما هم نبودید و از همان اول از متن نظام حذف شده بودید، حذف شما به من ارتباط ندارد.

شما برای خودتان مستقلاً قابل حذف هستید و من برای خودم مستقلاً قابل حذف هستم. شما برای خودتان مستقلاً قابل وجود هستید و من برای خودم مستقلاً قابل وجود هستم.